T
T$
Guest
(ThuVienBao.com) -
BBC Nam Tư phát thanh từ Bush House năm 1939
Trong bối cảnh BBC World Service đóng cửa một số ban ngôn ngữ như tiếng Serbia, tiếng Bồ Đào Nha cho châu Phi và tiếng Anh cho vùng Caribbe, phóng viên BBC ở Belgrade Mark Lowen điểm lại một số ảnh hưởng và di sản của ban tiếng Serbia.
Jovan Cirilov nhắm mắt hồi tưởng, nhớ lại 70 năm trước.
"Đa-đa-đa Đum... Đa-đa-đa Đum," ông hát, gương mặt già nua bỗng bừng sáng.
"Tôi nhớ rất rõ. Bản giao hưởng số Năm của Beethoven - đó là nhạc hiệu cho bản tin buổi tối của BBC. Chúng tôi có thể bị bắt giam, thậm chí bị giết, nếu nghe đài."
Ký ức vẫn còn sáng chói trong vị đạo diễn nhà hát người Serbia nổi tiếng này.
Ông lên tám tuổi khi Ban tiếng Nam Tư của đài BBC bắt đầu phát năm 1939, nói bằng ngôn ngữ trước đây được gọi là Serbia-Croatia, phát về một đất nước sớm rơi vào vùng chiếm đóng của phe Trục Phát xít.
Đường dây sống còn
Ông và cha ông cắm cúi vào dò sóng ngắn trên đài, lắng nghe nguồn tin độc lập hiếm hoi trên đất nước Nam Tư bị chiếm đóng.
"Chúng tôi đóng cửa và mở nhỏ âm thanh," ông nói, "để không ai khác nghe được."
Và đó là khởi đầu cho đường dây thông tin sống còn cho đất nước 20 triệu dân này.
Khi Đệ nhị thế chiến diễn ra, chính phủ Anh ủng hộ Partisan, là lực lượng kháng chiến cộng sản do Josip Broz Tito lãnh đạo.
Nhưng vai trò của BBC vốn vẫn là, theo chính sách của chính phủ, giữ tính trung lập.
Và sau cuộc chiến, suốt thời gian dài lãnh đạo của Tito, vẫn còn có những chỉ trích rằng BBC Nam Tư thiên vị phe cộng sản.
Trong cuộc thảo luận trước quốc hội về ban này vào năm 1960, nghị sĩ đảng tự do Jeremy Thorpe nêu bật vấn đề.
Ông nói: "Không biết quý vị có đồng ý rằng có những thiếu sót rõ ràng trong việc trình bày quan điểm của Anh Quốc sang Nam Tư và cố tình trình bày sai?"
Josip Broz Tito cầm quyền từ 1953 đến 1980
"Không biết quý ngài có thấy rất khó cho người nào có quan điểm chống Tito được tự do nói trên sóng?"
Thứ trưởng ngoại giao Anh, Robert Allan đáp trả: "Tôi không đồng ý với tuyên bố vừa rồi của quý ngài."
Nói chung, theo tôi câu trả lời tốt nhất với chủ nghĩa cộng sản không phải là xỉ vả mà là thể hiện ra rằng hệ thống của chúng ta tốt hơn, và đó là điều mà BBC cố gắng làm."
'Tôn trọng ngầm'
Tiếp tục hơn 50 năm, Ban Nam Tư đài BBC tiếp tục các chương trình phát thanh hàng ngày.
Và rồi, khi Nam Tư bắt đầu từ từ và đau đớn tan rã trong cuộc nội chiến, ban Nam Tư chia thành hai nhánh riêng trong năm 1991 - ban Serbia và Croatia.
Trong thập niên 1990s đầy biến động, khi truyền thông độc lập bị ngưng phát sóng và tấn công dưới thời Slobodan Milosevic, ban tiếng Serbia BBC vẫn tiếp tục hoạt động.
"Chính quyền có tôn trọng ngầm với chúng tôi," lời phóng viên Djordje Vlajic, thường trú ở Belgrade hồi 1993.
"Một lãnh đạo người Serbia trong cuộc chiến từng nói với tôi, 'Chúng tôi không thích chuyện các ông làm nhưng chúng tôi không thể làm gì được, bởi vì sự thật là sự thật'. "
Ban tiếng Serbia luôn tìm cách chuyển đổi mối quan hệ chính trị vốn luôn khó khăn giữa Serbia và phương Tây.
Người Serbia ghét chính phủ Anh vì lãnh đạo cuộc ném bom Serbia trong cuộc chiến Kosovo, và họ vẫn bật đài nghe kênh BBC tiếng Serbia với số lượng lớn hơn.
Nhưng không phải ai cũng tin vào độ trung lập của BBC.
"BBC là cỗ máy tuyên truyền chống người Serbia, một công cụ của thực dân Anh," một cư dân Belgrade từng nói với tôi.
Công thức thành công
Ban tiếng Serbia luôn cố gắng thay đổi mối quan hệ chính trị khó khăn giữa Serbia và phương Tây
Trong thập niên qua, một đất nước Serbia dân chủ đã hình thành, không còn chịu quyền lãnh đạo của Milosevic nữa.
Trong thời gian đó, hoạt động tin tức quốc tế của BBC và ban tiếng Serbia cùng chia sẻ văn phòng ấm cúng ngay giữa trung tâm Belgrade.
Nằm sau khu nhà ở cao tầng khu trung tâm, chúng tôi có thể đưa tin tự do, và khi cần thì có thể tìm đến khu an toàn khi dân chúng tức giận.
Mỗi nhân vật nổi tiếng nào của Serbia đều đi qua văn phòng này, từ các đời tổng thống đến giới chuyên gia, từ nhà hoạt động vì nhân quyền cho tới người cổ xúy dân tộc cực đoan.
Tôi lúc đó làmột phóng viên trẻ trong khu vực nhạy cảm, không có gì khác hơn là tình bạn và ủng hộ từ ban tiếng Serbia đầy nghiêm túc và chuyên nghiệp này, cả ở London và Belgrade.
Đó là cấu trúc mà BBC dùng khắp nơi trên thế giới - BBC News và các ban ngôn ngữ làm việc cùng với nhau.
Và đó là công thức thành công, như tôi học được từ kinh nghiệm của các đồng nghiệp bản xứ, sử dụng mối quan hệ và tư vấn của họ.
Họ, gia đình thứ hai của tôi, sẽ được thính giả của họ và tôi rất nhớt.
Tự đi
Và di sản của ban tiếng Serbia đài BBC là gì?
"Là đã đặt ra tiêu chuẩn cao nhất trong báo chí," lời Jovan Cirilov, người mỗi ngày vẫn nghe đài.
Đạo diễn Jovan Cirilov vẫn nghe đài hàng ngày
"Và đài biến chúng tôi thành các công dân nghe đài của thế giới, vì tin tức Serbia quá nội địa."
Ban này đóng cửa trong lúc Serbia vươn tay sang phương Tây, hội nhập châu Âu.
Lập luận cho rằng đất nước này có truyền thông riêng và hệ thống dân chủ mạnh, nên sẽ ít cần đến ban tiếng Serbia nữa.
Nhưng Jovan Cirilov không được thuyết phục.
"Quý vị không bao giờ biết được chuyện gì sẽ diễn ra ở vùng Balkan," ông nói với tôi.
"Có thể là giai đoạn khó khăn đang ở phía trước, khi chúng tôi sẽ cần BBC nhất, nhưng lúc đó sẽ quá muộn."
Năm 1939, những nốt nhạc đầu tiên của bản giao hưởng số Năm của Beethoven mở đầu bản tin đến một trong số đất nước vĩ đại nhất thế giới.
72 năm trôi qua, một đất nước Serbia nhỏ hơn, gọn hơn, nói câu "do vidjenja" (tạm biệt) tới ban tiếng của họ.
Hàng chục năm qua, đài BBC đã phát sóng tới đất nước này qua mọi thay đổi biến động và sâu sắc.
Bây giờ là lúc Serbia phải tự đi.
Theo BBC Vietnamese
Trong bối cảnh BBC World Service đóng cửa một số ban ngôn ngữ như tiếng Serbia, tiếng Bồ Đào Nha cho châu Phi và tiếng Anh cho vùng Caribbe, phóng viên BBC ở Belgrade Mark Lowen điểm lại một số ảnh hưởng và di sản của ban tiếng Serbia.
Jovan Cirilov nhắm mắt hồi tưởng, nhớ lại 70 năm trước.
"Đa-đa-đa Đum... Đa-đa-đa Đum," ông hát, gương mặt già nua bỗng bừng sáng.
"Tôi nhớ rất rõ. Bản giao hưởng số Năm của Beethoven - đó là nhạc hiệu cho bản tin buổi tối của BBC. Chúng tôi có thể bị bắt giam, thậm chí bị giết, nếu nghe đài."
Ký ức vẫn còn sáng chói trong vị đạo diễn nhà hát người Serbia nổi tiếng này.
Ông lên tám tuổi khi Ban tiếng Nam Tư của đài BBC bắt đầu phát năm 1939, nói bằng ngôn ngữ trước đây được gọi là Serbia-Croatia, phát về một đất nước sớm rơi vào vùng chiếm đóng của phe Trục Phát xít.
Đường dây sống còn
Ông và cha ông cắm cúi vào dò sóng ngắn trên đài, lắng nghe nguồn tin độc lập hiếm hoi trên đất nước Nam Tư bị chiếm đóng.
"Chúng tôi đóng cửa và mở nhỏ âm thanh," ông nói, "để không ai khác nghe được."
Và đó là khởi đầu cho đường dây thông tin sống còn cho đất nước 20 triệu dân này.
Khi Đệ nhị thế chiến diễn ra, chính phủ Anh ủng hộ Partisan, là lực lượng kháng chiến cộng sản do Josip Broz Tito lãnh đạo.
Nhưng vai trò của BBC vốn vẫn là, theo chính sách của chính phủ, giữ tính trung lập.
Và sau cuộc chiến, suốt thời gian dài lãnh đạo của Tito, vẫn còn có những chỉ trích rằng BBC Nam Tư thiên vị phe cộng sản.
Trong cuộc thảo luận trước quốc hội về ban này vào năm 1960, nghị sĩ đảng tự do Jeremy Thorpe nêu bật vấn đề.
Ông nói: "Không biết quý vị có đồng ý rằng có những thiếu sót rõ ràng trong việc trình bày quan điểm của Anh Quốc sang Nam Tư và cố tình trình bày sai?"
"Không biết quý ngài có thấy rất khó cho người nào có quan điểm chống Tito được tự do nói trên sóng?"
Thứ trưởng ngoại giao Anh, Robert Allan đáp trả: "Tôi không đồng ý với tuyên bố vừa rồi của quý ngài."
Nói chung, theo tôi câu trả lời tốt nhất với chủ nghĩa cộng sản không phải là xỉ vả mà là thể hiện ra rằng hệ thống của chúng ta tốt hơn, và đó là điều mà BBC cố gắng làm."
'Tôn trọng ngầm'
Tiếp tục hơn 50 năm, Ban Nam Tư đài BBC tiếp tục các chương trình phát thanh hàng ngày.
Và rồi, khi Nam Tư bắt đầu từ từ và đau đớn tan rã trong cuộc nội chiến, ban Nam Tư chia thành hai nhánh riêng trong năm 1991 - ban Serbia và Croatia.
Trong thập niên 1990s đầy biến động, khi truyền thông độc lập bị ngưng phát sóng và tấn công dưới thời Slobodan Milosevic, ban tiếng Serbia BBC vẫn tiếp tục hoạt động.
"Chính quyền có tôn trọng ngầm với chúng tôi," lời phóng viên Djordje Vlajic, thường trú ở Belgrade hồi 1993.
"Một lãnh đạo người Serbia trong cuộc chiến từng nói với tôi, 'Chúng tôi không thích chuyện các ông làm nhưng chúng tôi không thể làm gì được, bởi vì sự thật là sự thật'. "
Ban tiếng Serbia luôn tìm cách chuyển đổi mối quan hệ chính trị vốn luôn khó khăn giữa Serbia và phương Tây.
Người Serbia ghét chính phủ Anh vì lãnh đạo cuộc ném bom Serbia trong cuộc chiến Kosovo, và họ vẫn bật đài nghe kênh BBC tiếng Serbia với số lượng lớn hơn.
Nhưng không phải ai cũng tin vào độ trung lập của BBC.
"BBC là cỗ máy tuyên truyền chống người Serbia, một công cụ của thực dân Anh," một cư dân Belgrade từng nói với tôi.
Công thức thành công
Trong thập niên qua, một đất nước Serbia dân chủ đã hình thành, không còn chịu quyền lãnh đạo của Milosevic nữa.
Trong thời gian đó, hoạt động tin tức quốc tế của BBC và ban tiếng Serbia cùng chia sẻ văn phòng ấm cúng ngay giữa trung tâm Belgrade.
Nằm sau khu nhà ở cao tầng khu trung tâm, chúng tôi có thể đưa tin tự do, và khi cần thì có thể tìm đến khu an toàn khi dân chúng tức giận.
Mỗi nhân vật nổi tiếng nào của Serbia đều đi qua văn phòng này, từ các đời tổng thống đến giới chuyên gia, từ nhà hoạt động vì nhân quyền cho tới người cổ xúy dân tộc cực đoan.
Tôi lúc đó làmột phóng viên trẻ trong khu vực nhạy cảm, không có gì khác hơn là tình bạn và ủng hộ từ ban tiếng Serbia đầy nghiêm túc và chuyên nghiệp này, cả ở London và Belgrade.
Đó là cấu trúc mà BBC dùng khắp nơi trên thế giới - BBC News và các ban ngôn ngữ làm việc cùng với nhau.
Và đó là công thức thành công, như tôi học được từ kinh nghiệm của các đồng nghiệp bản xứ, sử dụng mối quan hệ và tư vấn của họ.
Họ, gia đình thứ hai của tôi, sẽ được thính giả của họ và tôi rất nhớt.
Tự đi
Và di sản của ban tiếng Serbia đài BBC là gì?
"Là đã đặt ra tiêu chuẩn cao nhất trong báo chí," lời Jovan Cirilov, người mỗi ngày vẫn nghe đài.
"Và đài biến chúng tôi thành các công dân nghe đài của thế giới, vì tin tức Serbia quá nội địa."
Ban này đóng cửa trong lúc Serbia vươn tay sang phương Tây, hội nhập châu Âu.
Lập luận cho rằng đất nước này có truyền thông riêng và hệ thống dân chủ mạnh, nên sẽ ít cần đến ban tiếng Serbia nữa.
Nhưng Jovan Cirilov không được thuyết phục.
"Quý vị không bao giờ biết được chuyện gì sẽ diễn ra ở vùng Balkan," ông nói với tôi.
"Có thể là giai đoạn khó khăn đang ở phía trước, khi chúng tôi sẽ cần BBC nhất, nhưng lúc đó sẽ quá muộn."
Năm 1939, những nốt nhạc đầu tiên của bản giao hưởng số Năm của Beethoven mở đầu bản tin đến một trong số đất nước vĩ đại nhất thế giới.
72 năm trôi qua, một đất nước Serbia nhỏ hơn, gọn hơn, nói câu "do vidjenja" (tạm biệt) tới ban tiếng của họ.
Hàng chục năm qua, đài BBC đã phát sóng tới đất nước này qua mọi thay đổi biến động và sâu sắc.
Bây giờ là lúc Serbia phải tự đi.
Theo BBC Vietnamese