Thời điểm nắng nóng cũng là lúc lượng cung rau - củ - quả cho Hà Nội tăng đột biến. Điều này khiến giá cả có phần 'dễ thở' hơn với bà nội trợ, song vấn đề đáng nói là giữa thời điểm chính vụ, rau củ nội ê hề, hàng hóa xuất xứ Trung Quốc vẫn điềm nhiên chiếm lĩnh thị trường, trong khi chất lượng an toàn thực phẩm vẫn đang bỏ ngỏ.
Rau Trung Quốc “đội lốt” rau Đà Lạt
Chợ Khương Trung (quận Hà Đông) sáng nào cũng tấp nập người mua kẻ bán, bởi nơi đây tập trung hầu hết các đầu mối thực phẩm lớn cho cả quận. Không khó để nhận diện rau củ xuất xứ Trung Quốc (TQ), hàng tạ cà chua màu đỏ au, chín đều, cà rốt căng mập và cả cải bắp tròn, trắng (loại quả chỉ trồng được vào mùa đông) đổ sạp ra đầy vỉa hè, mời gọi người mua.
Khảo sát giá tại đây sáng 22.5, giá cà chua “đổ đống” 15.000đồng/kg, cải bắp 12.000 đồng/kg, cà rốt 11.000đồng/kg... khi được hỏi xuất xứ, một chủ hàng nhanh nhảu: “Cà chua bắp cải từ Đà Lạt đấy, ngon mà lại rất sạch”.
Cà chua, khoai tây TQ tràn ngập chợ nội thành Hà Nội.
Sau câu “mời chào” ngọt hơn mía, những chủ hàng gần đấy đánh mắt nhìn nhau đầy “ngụ ý”, có người giấu nụ cười hiểm. Tất nhiên, lời quảng bá khá thô thiển bởi lướt mắt khắp chợ, rau củ Đà Lạt không thể nhiều đến mức tràn từ đầu đến cuối chợ, và giá cả lại mềm một cách đáng ngờ như thế.
Hầu hết rau củ xuất xứ TQ đều có mẫu mã khá bắt mắt, màu sắc đậm đà, đều màu hơn. Điều đáng nói là trong khi rau củ trong nước đang vào vụ, giá rẻ như cho thì rau TQ vẫn hoành hành các chợ. Tại chợ Nam Đồng (quận Đống Đa), nhiều loại rau bán khá rẻ so với cách đây một tháng: Mướp đắng 10.000đồng/kg, bầu 12.000đồng/kg, bí đỏ 9.000đồng/kg, mùng tơi 3.000đồng/bó, rau muống từ 2.000 - 4.000đồng/bó...
Tại các chợ ở TP.HCM cùng ngày, mặc dù thời tiết tại một số địa phương không thuận lợi nhưng nguồn hàng về các chợ ở TP.HCM vẫn ổn định. Bà Nguyễn Thanh Hà - PGĐ Chợ đầu mối nông sản Thủ Đức - cho biết: “Hiện nguồn hàng rau - củ - quả về chợ khá ổn định, thậm chí nhiều hàng hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Giá rau củ quả chỉ tăng trong khoảng 1.000 - 5.000đồng/kg”.
Cũng theo bà Hà, lượng hàng rau củ và quả có xuất xứ TQ nhập về chợ hằng ngày vẫn ở mức vài trăm tấn/ngày. Trong số 1.600 tấn rau củ nhập về chợ Thủ Đức mỗi ngày thì lượng rau củ có xuất xứ Trung Quốc chiếm khoảng 150 tấn, chiếm 10% tổng lượng hàng. Nhiều nhất đang là các mặt hàng như tỏi, củ hành, gừng, cà rốt,... Rau trong nước tại chợ đầu mối chỉ tăng giá nhẹ, song sức mua vẫn không đáng kể: Bông cải trắng chỉ tăng từ 20.000 lên 21.000đồng/kg, bông cải xanh 22.000 đồng tăng lên 25.000 đồng/kg. Các loại bầu, bí trước đây 5.500 đồng/kg thì nay 7.000 đồng/kg. Cà chua tại chợ đầu mối cũng chỉ 6.000đồng/kg, cải bó xôi 20.000 đồng/kg.
Gừng Trung Quốc chứa hóa chất độc hại
Không riêng gì củ quả, rất nhiều gia vị từ TQ như gừng, tỏi, hành... khô cũng bán tràn chợ với giá rất rẻ: 3.000 đồng cho mỗi lạng gia vị. Một tiểu thương chỉ cho nhiều bà nội trợ cách phân biệt tỏi ta và tỏi TQ: Tỏi ta múi nhỏ, màu sậm hơn, không mẩy bằng tỏi TQ. “Tỏi TQ múi to, gừng cũng vậy, củ to, mập mạp, dễ chế biến nhưng mùi thì không thể thơm như gừng, tỏi của ta!’ - tiểu thương này cho hay. Tại TP.HCM, riêng đối với gừng, trung bình lượng gừng TQ nhập về chợ mỗi ngày bình quân từ 3 - 5 tấn.
Theo Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NNPTNT), từ đầu năm tới nay, riêng lượng gừng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam là hơn 700 tấn, chủ yếu qua cửa khẩu Lào Cai, Lạng Sơn. Cục này đã lấy 50 mẫu gừng TQ bán ở 10 chợ đầu mối lớn Hà Nội và TP.HCM kiểm nghiệm. Kết quả cho thấy có 1 mẫu gừng tại chợ Bình Điền (TP.HCM) nhiễm Aldicarb (một loại thuốc trừ sâu độc hại) bón vào đất trồng gừng, dư lượng 0,06ppm - cao hơn 1,2 lần so với quy định. Trao đổi với PV, Cục trưởng Nguyễn Xuân Hồng cho hay: “Với tỷ lệ này, một người bình thường phải ăn từ 1 - 3kg gừng trong một ngày thì mới ngộ độc. Gừng là gia vị thêm vào thức ăn, lượng gừng đưa vào cơ thể không nhiều nên không quá nguy hại cho sức khỏe”.
Theo ông Hồng, rau củ TQ nhập khẩu vào Việt Nam chịu thuế suất chỉ 0% nên đầu mối không có lý do gì để nhập lậu. “Tất cả các lô hàng rau củ khi qua hải quan đều đã được lấy mẫu kiểm định chất lượng VSATTP nên hầu hết rau củ trên thị trường VN từ TQ đều an toàn. Tỷ lệ rau nhiễm dư lượng thuốc BVTV quá ngưỡng, trong 1 năm rưỡi trở lại đây, chỉ chiếm 1 - 2%” - ông Hồng nói.
Tuy nhiên, để tăng cường kiểm soát chất lượng, Cục BVTV sẽ tăng cường hơn việc lấy mẫu rau - củ - quả từ TQ, trong đó tập trung cho các loại trái cây có nguy cơ cao gồm: Táo, lê, nho, cam, quýt... và một số mẫu rau củ phổ biến trên thị trường, sớm công bố kết quả cho người tiêu dùng.
Rau Trung Quốc “đội lốt” rau Đà Lạt
Chợ Khương Trung (quận Hà Đông) sáng nào cũng tấp nập người mua kẻ bán, bởi nơi đây tập trung hầu hết các đầu mối thực phẩm lớn cho cả quận. Không khó để nhận diện rau củ xuất xứ Trung Quốc (TQ), hàng tạ cà chua màu đỏ au, chín đều, cà rốt căng mập và cả cải bắp tròn, trắng (loại quả chỉ trồng được vào mùa đông) đổ sạp ra đầy vỉa hè, mời gọi người mua.
Khảo sát giá tại đây sáng 22.5, giá cà chua “đổ đống” 15.000đồng/kg, cải bắp 12.000 đồng/kg, cà rốt 11.000đồng/kg... khi được hỏi xuất xứ, một chủ hàng nhanh nhảu: “Cà chua bắp cải từ Đà Lạt đấy, ngon mà lại rất sạch”.
Cà chua, khoai tây TQ tràn ngập chợ nội thành Hà Nội.
Sau câu “mời chào” ngọt hơn mía, những chủ hàng gần đấy đánh mắt nhìn nhau đầy “ngụ ý”, có người giấu nụ cười hiểm. Tất nhiên, lời quảng bá khá thô thiển bởi lướt mắt khắp chợ, rau củ Đà Lạt không thể nhiều đến mức tràn từ đầu đến cuối chợ, và giá cả lại mềm một cách đáng ngờ như thế.
Hầu hết rau củ xuất xứ TQ đều có mẫu mã khá bắt mắt, màu sắc đậm đà, đều màu hơn. Điều đáng nói là trong khi rau củ trong nước đang vào vụ, giá rẻ như cho thì rau TQ vẫn hoành hành các chợ. Tại chợ Nam Đồng (quận Đống Đa), nhiều loại rau bán khá rẻ so với cách đây một tháng: Mướp đắng 10.000đồng/kg, bầu 12.000đồng/kg, bí đỏ 9.000đồng/kg, mùng tơi 3.000đồng/bó, rau muống từ 2.000 - 4.000đồng/bó...
Tại các chợ ở TP.HCM cùng ngày, mặc dù thời tiết tại một số địa phương không thuận lợi nhưng nguồn hàng về các chợ ở TP.HCM vẫn ổn định. Bà Nguyễn Thanh Hà - PGĐ Chợ đầu mối nông sản Thủ Đức - cho biết: “Hiện nguồn hàng rau - củ - quả về chợ khá ổn định, thậm chí nhiều hàng hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Giá rau củ quả chỉ tăng trong khoảng 1.000 - 5.000đồng/kg”.
Cũng theo bà Hà, lượng hàng rau củ và quả có xuất xứ TQ nhập về chợ hằng ngày vẫn ở mức vài trăm tấn/ngày. Trong số 1.600 tấn rau củ nhập về chợ Thủ Đức mỗi ngày thì lượng rau củ có xuất xứ Trung Quốc chiếm khoảng 150 tấn, chiếm 10% tổng lượng hàng. Nhiều nhất đang là các mặt hàng như tỏi, củ hành, gừng, cà rốt,... Rau trong nước tại chợ đầu mối chỉ tăng giá nhẹ, song sức mua vẫn không đáng kể: Bông cải trắng chỉ tăng từ 20.000 lên 21.000đồng/kg, bông cải xanh 22.000 đồng tăng lên 25.000 đồng/kg. Các loại bầu, bí trước đây 5.500 đồng/kg thì nay 7.000 đồng/kg. Cà chua tại chợ đầu mối cũng chỉ 6.000đồng/kg, cải bó xôi 20.000 đồng/kg.
Gừng Trung Quốc chứa hóa chất độc hại
Không riêng gì củ quả, rất nhiều gia vị từ TQ như gừng, tỏi, hành... khô cũng bán tràn chợ với giá rất rẻ: 3.000 đồng cho mỗi lạng gia vị. Một tiểu thương chỉ cho nhiều bà nội trợ cách phân biệt tỏi ta và tỏi TQ: Tỏi ta múi nhỏ, màu sậm hơn, không mẩy bằng tỏi TQ. “Tỏi TQ múi to, gừng cũng vậy, củ to, mập mạp, dễ chế biến nhưng mùi thì không thể thơm như gừng, tỏi của ta!’ - tiểu thương này cho hay. Tại TP.HCM, riêng đối với gừng, trung bình lượng gừng TQ nhập về chợ mỗi ngày bình quân từ 3 - 5 tấn.
Theo Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NNPTNT), từ đầu năm tới nay, riêng lượng gừng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam là hơn 700 tấn, chủ yếu qua cửa khẩu Lào Cai, Lạng Sơn. Cục này đã lấy 50 mẫu gừng TQ bán ở 10 chợ đầu mối lớn Hà Nội và TP.HCM kiểm nghiệm. Kết quả cho thấy có 1 mẫu gừng tại chợ Bình Điền (TP.HCM) nhiễm Aldicarb (một loại thuốc trừ sâu độc hại) bón vào đất trồng gừng, dư lượng 0,06ppm - cao hơn 1,2 lần so với quy định. Trao đổi với PV, Cục trưởng Nguyễn Xuân Hồng cho hay: “Với tỷ lệ này, một người bình thường phải ăn từ 1 - 3kg gừng trong một ngày thì mới ngộ độc. Gừng là gia vị thêm vào thức ăn, lượng gừng đưa vào cơ thể không nhiều nên không quá nguy hại cho sức khỏe”.
Theo ông Hồng, rau củ TQ nhập khẩu vào Việt Nam chịu thuế suất chỉ 0% nên đầu mối không có lý do gì để nhập lậu. “Tất cả các lô hàng rau củ khi qua hải quan đều đã được lấy mẫu kiểm định chất lượng VSATTP nên hầu hết rau củ trên thị trường VN từ TQ đều an toàn. Tỷ lệ rau nhiễm dư lượng thuốc BVTV quá ngưỡng, trong 1 năm rưỡi trở lại đây, chỉ chiếm 1 - 2%” - ông Hồng nói.
Tuy nhiên, để tăng cường kiểm soát chất lượng, Cục BVTV sẽ tăng cường hơn việc lấy mẫu rau - củ - quả từ TQ, trong đó tập trung cho các loại trái cây có nguy cơ cao gồm: Táo, lê, nho, cam, quýt... và một số mẫu rau củ phổ biến trên thị trường, sớm công bố kết quả cho người tiêu dùng.