Trước đây người ta tin rằng 90% các trường hợp nhược dương là do tâm lý, nhưng với sự tiến bộ y học hiện nay, người ta thấy 50% là do tâm lý và 50% khác thuộc thể lý. Nguyên do thể lý thường thấy ở những người lớn tuổi, với các nguyên nhân nhân tổn thương hoặc rối loạn hệ thần kinh trung ư*ơng, bệnh tiểu đường, uống rượu, rối loạn nội tiết tố, huyết áp cao, các rối loạn hệ tuần hoàn, sự viêm nhiễm, do phẫu thuật hay tổn thương, và tác dụng của một số loại thuốc. Với những tiến bộ vượt bậc về y khoa đã giúp chẩn đoán chính xác và có nhiều phương cách chữa trị hiệu quả, nhưng vẫn có những trường hợp không rõ nguyên nhân, và nguyên nhân không do vấn đề thể lý.
Một thử nghiệm đơn giản để xác định xem chứng nhược dương là do tâm lý hoặc có các vấn đề thể lý là "thử bằng cách dán tem thư". Trong khoảng thời gian ngủ bình thường hàng đêm, dương vật của đàn ông không bị chứng nhược dương do vấn đề thể lý sẽ cương lên từ ba đến năm lần (mà họ thường không biết) mỗi lần kéo dài 20 đến 40 phút. Nếu dán một vòng tem thư quanh dương vật trước khi ngủ, sự cương cứng này (nếu xảy ra) sẽ đủ mạnh để xẻ những cái tem bị đục lỗ và cái vòng sẽ bong ra. Nếu cương không xảy ra thì vòng tem sẽ còn dính nguyên. Thử nghiệm có thể cần làm vài đêm liền. Loại xét nghiệm giống nhau (với dụng cụ tốt hơn) có thể làm ở phòng mạch dưới sự giám sát của bác sĩ có lẽ chính xác hơn nhiều.
Các xét nghiệm khác có thể xác định nguyên nhân bất lực là kiểm tra huyết áp và mạch đập bên trong dương vật cùng với việc chụp X-quang động mạch dương vật (tiêm chất nhuộm vào các động mạch cung cấp máu cho dương vật và kiểm tra bằng nội soi cắt lớp). Cũng có thể kiểm tra bằng phản xạ thể hang hành niệu quản bằng việc dùng dòng điện nhẹ kích thích dương vật và chụp X-quang thể hang để thấy máu lưu thông trong vùng cần nghiên cứu.
Ðiều trị bất lực do thể lý tùy thuộc vào nguyên nhân bệnh. Nếu nguyên nhân là do thuốc kích thích hoặc các chất như rượu thì ngưng sử dụng rượu và loại thuốc ấy sẽ giải quyết được vấn đề (ngoại trừ như trường hợp nghiện rượu, cơ thể đã bị tổn hại vĩnh viễn). Nếu do dược phẩm trị bệnh, như cây thuốc trị cao huyết áp, lúc ấy cần thay đổi thuốc hoặc liều lượng.
Nếu do mất cân bằng nội tiết tố phải điều trị bằng liệu pháp nội tiết tố, hoặc cần phẫu thuật nếu sự mất cân bằng nội tiết tố là do khối u hay sự bất thường của các tuyến sản sinh nội tiết tố gây ra. Phẫu thuật phục hồi khả năng bằng cách làm mất những ảnh hưởng do tổn hại hệ tuần hoàn như chứng xơ vữa động mạch mãn tính chưa được thành công lắm, nhưng nhiều phương pháp mới đang được triển khai.
Hiện nay có một vài loại thuốc như papavirine có thể điều trị tạm thời bằng cách tiêm vào dương vật mỗi khi muốn cương cứng. Thuốc làm gia tăng lượng máu chảy vào dương vật giúp dương vật cương cứng. Có điều sử dụng thuốc này làm dương vật cư*ơng kéo dài vài giờ dù đã xuất tinh. Thuốc này chưa được phổ biến rộng, và việc sử dụng nên hạn chế. Phương pháp điều trị triệt để và hiệu quả hơn (do những khiếm khuyết ở hệ thần kinh, hệ tuần hoàn hoặc bệnh mãn tính) là cấy mô dương vật.
Đối với vấn đề tâm lý, trước tiên nên xem xét môi trường làm việc của đối tượng như thế nào? Trong môi trường tự nhiên quá nóng, có nhiều khí độc hoặc làm việc thường xuyên trong môi trường ô nhiễm thường là nguyên nhân khiến cho nam giới không thể “điều khiển” theo ý mình muốn. Bên cạnh đó, mức độ cạnh tranh trong điều kiện xã hội hiện nay khiến cho nhiều người phải lo toan và không ít người đàn ông đem cả những lo toan ấy lên giường ngủ.
Mải mê suy nghĩ, lo lắng và căng thẳng là nguyên nhân làm cho nhiều người không thể ở trong tình trạng cương cứng hoặc “chưa vào cuộc đã đưa ra đoạn kết”. Sau đó, người nam cảm nhận được sự thất vọng và không hài lòng trên gương mặt của người bạn tình; một số trường hợp người phụ nữ có thể phàn nàn hay truy hỏi, ghen tuông làm cho người đàn ông cảm thấy có lỗi vì không đáp ứng được một trong những nhu cầu thiết yếu của đời sống vợ chồng.
Mặc cảm tâm lý cứ thế đè nặng lên họ, dần dần trở thành nỗi một nỗi ám ảnh lớn. Từ đó, mỗi lần chuẩn bị “ra trận” người đàn ông này đã tự nhủ: “chắc chắn hôm nay mình vẫn sẽ thua”. Trong những trường hợp này nếu người phụ nữ không biết chia sẽ yêu thương và động viên thì ngày qua ngày sẽ trở thành vấn nạn tâm lý mà người đàn ông mắc phải.
Nếu nam giới đã mắc chứng nhược dương do tâm lý, cách chữa trị hiệu quả cao chính là nhờ vào người bạn đời của mình. Người phụ nữ nên nhẹ nhàng, yêu thương an ủi chồng và cũng không tỏ ra quá chán nản khi người nam chưa đạt như mong muốn. Đến bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn sức khỏe tình dục cũng là một việc làm cần thiết nhưng “phối hợp tác chiến” giữa người nam và người nữ vẫn là một vấn đề mấu chốt để thoát ra khỏi tình trạng khủng hoảng tâm lý này.
Diệu Phương viết theo healthA-Z.com