Ung thư là sự phát triển không kiểm soát của các tế bào bất thường trong cơ thể. Các tế bào ung thư còn được gọi là tế bào ác tính.
Nguyên nhân
Tế bào là đơn vị cơ bản để hình thành tất cả sinh vật sống. Các tế bào bình thường sẽ nhân lên khi cơ thể cần đến, và chết đi khi cơ thể không cần. Ung thư xuất hiện khi sự phát triển của tế bào trong cơ thể vượt quá mức kiểm soát và tế bào phân chia quá nhanh. Nó cũng có thể xảy ra khi tế bào “quên” chết đi.
Có nhiều loại ung thư. Ung thư có thể hình thành ở hầu hết các cơ quan hoặc mô, như phổi, đại tràng, vú, da, xương và mô thần kinh…
Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến ung thư như: tia xạ, ánh sáng mặt trời, thuốc lá, một số lọai virus, chất benzene, một số lọai nấm độc và độc chất aflatoxin (có trong các lọai đậu mốc)
Tuy nhiên, nguyên nhân của nhiều loại ung thư vẫn chưa được biết đến
Các bệnh ung thư thường gặp :
Tử vong hàng đầu trong các loại bệnh ung thư là ung thư phổi.
Ba loại ung thư thường xảy ra với nam giới ở Hoa Kỳ là thư tiền liệt tuyến, ung thư phổi và ung thư đại tràng. Trong khi đó ở phụ nữ là ung thư vú, ung thư phổi và ung thư đại tràng.
Một vài loại ung thư thì phổ biến ở một số vùng địa lí nhất định. Ví dụ như, ở Nhật Bản, có rất nhiều trường hợp mắc ung thư dạ dày, trong khi đó loại ung thư này tương đối hiếm ở Hoa Kỳ. Sự khác nhau trong chế độ ăn có thể dẫn đến sự khác biệt đó.
Ngòai ra, còn có những lọai ung thư khác như : bệnh bạch cầu (ung thư máu), u lympho dạng Hodgkin, u lympho dạng non-Hodgkin, ung thư não, ung thư xương, ung thư cổ tử cung, ung thư tử cung, ung thư gan, ung thư thận, ung thư buồng trứng, ung thư da, ung thư tinh hòan, ung thư tuyến giáp….
Triệu chứng :
Triệu chứng của ung thư tùy thuộc vào loại và vị trí của ung thư. Ví dụ, ung thư phổi có thể gây ho, khó thở, đau ngực, trong khi đó, ung thư đại tràng thường gây tiêu chảy, táo bón, máu trong phân.
Một vài loại ung thư có thể không gây triệu chứng gì, chẳng hạn như ung thư túi mật, triệu chứng thường không xuất hiện cho đến khi bệnh phát triển nặng.
Tuy nhiên, những triệu chứng sau đây thì phổ biến với hầu hết các loại ung thư: Sốt, lạnh run, đổ mồ hôi về đêm, sụt cân, chán ăn, mệt mỏi, khó chịu trong người.
Ngoài ra, một số dấu hiệu sau rất đáng lưu ý:
* Ho kéo dài, đau ngực, ho ra máu (nghi ngờ ung thư phổi)
* Thay đổi thói quen đại tiện, tiêu bón, tiêu chảy xen kẽ, tiêu có chất nhày nhớt hoặc có máu (nghi ngờ ung thư đại trực tràng)
* Ăn mau no, đầy hơi, đau thượng vị (nghi ngờ ung thư dạ dày)
* Sốt kéo dài, đau hạ sườn phải, vàng mắt, vàng da nhẹ (nghi ngờ ung thư gan)
* Chảy máu âm đạo bất thường (nghi ngờ ung thư cổ tử cung, ung thư tử cung)
* Vết bầm xuất huyết dưới da (nghi ngờ bệnh bạch cầu)
* Nuốt nghẹn (nghi ngờ ung thư thực quản)
* Nhức đầu, mờ mắt, co giật (nghi ngờ ung thư não)
* U cục ở vú, núm vú tụt vào hoặc tiết dịch bất thường (nghi ngờ ung thư vú)
* Tiểu có máu, tiểu khó, tinh dịch có máu (nghi ngờ ung thư tiền liệt tuyến, ung thư thận, ung thư bàng quang, ung thư tinh hoàn)
* Đau lâm râm vùng hạ vị ở phụ nữ (nghi ngờ ung thư tử cung hoặc buồng trứng) v.v.
* Nốt ruồi hoặc mụt cóc thay đổi hình dạng hoặc lớn nhanh bất thường, vết lở loét ở ngoài da không lành (nghi ngờ ung thư da, ung thư hắc tố melanoma)
Dấu hiệu và các xét nghiệm
Giống như triệu chứng, dấu hiệu của ung thư cũng thay đổi tùy theo loại và vị trí của ung thư. Các xét nghiệm phổ biến bao gồm:
- CT scan
- Công thức máu ( đếm số lượng tế bào máu)
- Sinh hóa máu
- Sinh thiết u
- Sinh thiết tủy xương (đối với u lympho hoặc bệnh bạch cầu)
- X-quang ngực
Hầu hết các loại ung thư được chẩn đoán bằng sinh thiết. Tùy thuộc vào vị trí u, sinh thiết có thể là một thủ thuật đơn giản hay là một cuộc phẫu thuật thật sự. Hầu hết các bệnh nhân ung thư đều được chụp CT scan để xác định vị trí chính xác của một hay nhiều khối u.
Một khi đã được chẩn đoán ung thư, hầu hết bệnh nhân đều bị sốc. Tuy nhiên, bệnh nhân phải cố gắng bình tĩnh để thảo luận cùng bác sĩ về căn bệnh của mình, từ loại, kích thước cho đến vị trí của ung thư. Bệnh nhân cũng phải nắm về các phương pháp điều trị, lợi ích, cũng như nguy cơ.
Tốt nhất, bệnh nhân nên có một người thân ở cùng với mình khi trao đổi với bác sĩ. Người ấy sẽ giúp bệnh nhân vượt qua được cú sốc và có thể cùng với bệnh nhân trao đổi với bác sĩ trong trường hợp mất bình tĩnh.
Điều trị
Phụ thuộc vào loại ung thư và giai đoạn của bệnh. Giai đoạn trong bệnh ung thư cho biết ung thư đã phát triển lớn như thế nào và liệu ung thư đã di căn nơi khác hay chưa. Cách điều trị thông thường là hóa trị - truyền hóa chất tiêu diệt ung thư vào người qua đường tĩnh mạch. Cũng có lọai ung thư chỉ cần phẫu thuật cắt bỏ khối u và xạ trị : chiếu tia xạ vào vùng xuất hiện tế bào ung thư. Nhưng một vài loại ung thư có thể phải phối hợp cả phẫu thuật, xạ trị và hóa trị.
Mặc dù điều trị ung thư rất khó khăn, nhưng có nhiều cách để nâng sức khỏe của bạn trong khi điều trị.
Bệnh nhân cần phải chia sẻ với người thân, bè bạn về những cảm giác và suy nghĩ của mình trong suốt đợt điều trị. Tinh thần lạc quan đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị.
Tiên lượng
Tiên lượng của bệnh tùy thuộc vào loại ung thư. Thậm chí cùng một loại ung thư nhưng tiên lượng còn phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh lúc phát hiện. Một vài loại ung thư có thể điều trị tốt, một vài loại thì dù không chữa khỏi hoàn toàn, nhưng vẫn có thể điều trị nâng đỡ tốt, một số bệnh nhân có thể sống nhiều năm với căn bệnh. Tuy nhiên nhiều loại ung thư gây tử vong khá nhanh.
Biến chứng
Biến chứng của ung thư là có thể di căn sang những bộ phận khác trong cơ thể hoặc tái phát sau một thời gian điều trị. Các biến chứng khác thì tùy thuộc loại ung thư và giai đoạn bệnh.
Phòng ngừa
Một trong những cách phòng ngừa là không hút thuốc lá và không nghiện rượu. Nhiều loại ung thư có thể phòng ngừa bằng cách tránh tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như ánh sáng mặt trời hay môi trường ô nhiễm.
Tầm soát ung thư vú như chụp nhũ ảnh và khám vú ; nội soi đại tràng đối với ung thư đại tràng có thể giúp phát hiện ung thư giai đoạn sớm, dẫn đến kết quả điều trị tốt nhất. Một số bệnh nhân có nguy cơ cao cho một vài loại ung thư có thể dùng một số loại thuốc để gỉam nguy cơ phát bệnh.
BS Trần Nguyễn An Huy, BV Hòan Mỹ (Theo The New York Times)
Theo BS Trần Nguyễn An Huy, BV Hòan Mỹ (Theo The New York Times) /baophunu.org